Η χρήση του Διαδικτύου από παιδιά του Δημοτικού

Οι πρώτες επισκέψεις στο Διαδίκτυο θέτουν τις βάσεις για τη μελλοντική του χρήση και για την απόκτηση καλών και ασφαλών συνηθειών. Οι γονείς και τα παιδιά πρέπει να συζητούν από πολύ μικρή ηλικία για τη σωστή χρήση του Διαδικτύου και να συμφωνούν σχετικά με τους κανόνες που θα πρέπει να ακολουθούνται.

Αντίστοιχα, το Σχολείο φροντίζει με ποικίλους τρόπους (στοχευμένη δουλειά στην τάξη, διαλέξεις και συζητήσεις) να ενημερώνονται τα παιδιά, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί για θέματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα όλων μας. Στο πλαίσιο αυτό, θα θέλαμε να σας επιστήσουμε την προσοχή σε ορισμένα σημεία που μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση και διαχείριση ζητημάτων που αφορούν τη χρήση του Διαδικτύου, καθώς διαπιστώσαμε ότι υπάρχει διαδεδομένη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης και διαδικτυακών παιχνιδιών από σημαντικό αριθμό παιδιών του Δημοτικού και, ίσως, χωρίς το γονικό έλεγχο που ενδείκνυται για την ηλικία αυτή.

Σας υπενθυμίζουμε ότι ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού σας:

• Στο Δημοτικό του Σχολείου μας απαγορεύεται η κατοχή και η χρήση κινητών τηλεφώνων.
• Θεωρούμε προφανές ότι παιδιά κάτω των 13 ετών (τουλάχιστον) δεν είναι ακόμα υπεύθυνα για να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο σε συνθήκες πλήρους ιδιωτικότητας.
• Η χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης προβλέπεται για παιδιά άνω των 13 ετών.
• Ο χρόνος χρήσης οθόνης συγκεντρωτικά (τηλεόραση, tablet, υπολογιστής, κινητό), σύμφωνα με έρευνες, δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 30-60 λεπτά καθημερινά.
• Η επιλογή παιχνιδιών θα πρέπει να γίνεται από εσάς, ώστε να είναι κατάλληλα για την ηλικία του.

Παιδιά ηλικίας μικρότερης των 7 ετών

Τα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 7 ετών έχουν περιορισμένη ικανότητα κατανόησης των πληροφοριών που διατίθενται στο Διαδίκτυο.

Είναι επομένως χρήσιμο να θυμόμαστε ότι η οικογένεια θέτει τους πρώτους οικιακούς κανόνες για τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων:

• η ηλεκτρονική συσκευή πρέπει να βρίσκεται πάντα σε χώρο προσβάσιμο σε όλους, και όταν χρησιμοποιείται από το παιδί να γίνεται υπό την δική σας επίβλεψη
• η πρόσβαση στο Διαδίκτυο θα πρέπει να γίνεται από τους γονείς και όχι από το παιδί - εκείνοι μόνο διαλέγουν κατάλληλο υλικό και φροντίζουν να βρίσκονται μαζί με το παιδί όταν παρακολουθεί κάποιο πρόγραμμα στο Διαδίκτυο
• ο χρόνος που δαπανάται στα ηλεκτρονικά μέσα θα πρέπει να είναι περιορισμένος
• οι γονείς θα πρέπει να εγκαθιστούν προγράμματα φίλτρων για την αποτροπή της πρόσβασης των παιδιών σε τοποθεσίες με ακατάλληλο ή ανάρμοστο περιεχόμενο όπως πορνογραφία, διαφημιστικό υλικό, εκφοβισμός, κ.ά.
• επειδή οι περισσότερες φορητές συσκευές δεν διαθέτουν φίλτρα, οι γονείς μπορούν μέσω των ρυθμίσεων του κινητού – tablet να απενεργοποιήσουν την πρόσβαση σε διάφορα προγράμματα. (αναζητήστε, για παράδειγμα, το «use parental controls on your iPhone, iPad and iPod touch»)

Παιδιά ηλικίας 7 έως 9 ετών

Τα παιδιά ηλικίας 7 έως 9 ετών δεν είναι ακόμα έτοιμα να διαχειριστούν υπεύθυνα και με ασφάλεια όλο το υλικό που προσφέρεται στο Διαδίκτυο. Η προστασία και οι περιορισμοί εξακολουθούν να έχουν προτεραιότητα.

Έτσι, ασφάλεια σημαίνει ότι οι ήδη συμφωνημένοι κανόνες συνεχίζουν να ισχύουν με κάποιες προσαρμογές ανάλογα με την ηλικία:

• στο σπίτι, η χρήση του Διαδικτύου εξακολουθεί να επιτρέπεται μόνον όταν είναι παρόντες οι γονείς, σε ένα δωμάτιο που χρησιμοποιείται από όλη την οικογένεια
• το παιδί μαθαίνει ότι, όταν του ζητούνται προσωπικές πληροφορίες,  πρέπει να το αναφέρει στους γονείς και ότι φυσικά δεν πρέπει να τις δίνει
• το παιδί δεν πρέπει ακόμη να δημιουργεί λογαριασμό κοινωνικής δικτύωσης, ούτε να ανεβάζει φωτογραφίες ή άλλο υλικό

Παιδιά ηλικίας 10 έως 12 ετών

Οι μαθητές έχουν πλέον κάποια γνώση σχετικά με την χρήση του Διαδικτύου. Οι γονείς μπορούν να υποστηρίζουν το παιδί τους γνωρίζοντας τις διαδικτυακές τοποθεσίες που σχετίζονται με τις σχολικές εργασίες, τα χόμπι του παιδιού, ή τα άλλα του ενδιαφέροντα. Η οικογένεια μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο για την οργάνωση θεμάτων που αφορούν όλα τα μέλη της (ταξίδια, εκδρομές, θέατρο, σινεμά).

Ασφάλεια στο Διαδίκτυο για παιδιά αυτής της ηλικίας σημαίνει ότι η χρήση του εξακολουθεί να επιτρέπεται, σε ένα δωμάτιο που χρησιμοποιείται από όλη την οικογένεια.

• Οι γονείς και τα παιδιά κάνουν μία άτυπη συμφωνία σχετικά με το πώς χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο. Επίσης, συζητούν θέματα προσωπικής ευθύνης και αρχών – για παράδειγμα, τους κανόνες συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο, την παράνομη λήψη αρχείων και τα πνευματικά δικαιώματα. Τα παιδιά οφείλουν να γνωρίζουν ότι είναι υπεύθυνα για ό,τι δημοσιεύουν στο Διαδίκτυο και να συνειδητοποιήσουν πως «ό,τι ανεβάζουν» μένει για πάντα, ακόμη κι αν το διαγράψουν από τη δική τους συσκευή. Όσον αφορά προσωπικές, ή οικογενειακές πληροφορίες θα πρέπει πάντα να ζητούν την άδεια των γονέων.
• Δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στις εφαρμογές που χρησιμοποιούν εικόνες και φωτογραφίες, όπως το Instagram, snapchat, κλπ. Τα «δωμάτια συνομιλίας» (chat rooms) και οι εφαρμογές που επιτρέπουν τη λήψη και τον διαμοιρασμό φωτογραφιών και βίντεο, είναι δημοφιλείς τρόποι επικοινωνίας μεταξύ των νέων. Ωστόσο επειδή αποτελούν και πρωταρχικά μέσα αποπλάνησης  δεν είναι ακόμα κατάλληλα για τα παιδιά.
• Εφόσον επιτρέπετε στο παιδί σας να έχει λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) ή χρησιμοποιείτε το skype συστηματικά, θα πρέπει να έχετε μία κοινή, οικογενειακή διεύθυνση και το παιδί οφείλει να ξέρει ότι πρέπει να κρατάει μυστικό τον κωδικό πρόσβασης.
• Ως προς τα διαδικτυακά παιχνίδια η χρονικά ανεξέλεγκτη και συχνή συμμετοχή σε αυτά δημιουργεί ορισμένες φορές εξάρτηση γι’ αυτό θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σε τυχόν αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες και συμπεριφορές των παιδιών.

Τέλος, σημειώνουμε ότι οι γονείς θα πρέπει να μην αντιδρούν υπερβολικά ακόμα κι αν ανακαλύψουν κάτι δυσάρεστο ή επικίνδυνο, αλλά να αξιοποιούν το ιστορικό (history) του προγράμματος περιήγησης των συσκευών, ώστε να μπορούν να ελέγξουν ποια sites επισκέφτηκε το παιδί τους. Στη συνέχεια, θα πρέπει να συζητήσουν ήρεμα με το παιδί τους, να μην αντιδράσουν ακραία αλλά με ενδιαφέρον και προσοχή να εξηγήσουν τον λόγο που δεν επιτρέπουν συγκεκριμένες ενέργειες ή ιστοσελίδες, καθώς στόχος είναι τα παιδιά να αισθάνονται ότι μπορούν να μιλήσουν στους γονείς τους, ό,τι κι αν τους συμβεί.

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι για τα παιδιά μας  το Διαδίκτυο δεν είναι μια νέα τεχνολογία που εμφανίστηκε για να αλλάξει την καθημερινότητά τους, ΕΙΝΑΙ η καθημερινότητά τους. Εμείς, λοιπόν, οφείλουμε να εξοικειωθούμε και να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα ώστε να είμαστε σε θέση να τα κατανοήσουμε και να τα προφυλάξουμε από νέους κινδύνους που εμφανίζονται στο προσκήνιο, ενώ παράλληλα θα αξιοποιούμε τις ευκαιρίες να απολαμβάνουν τα πολλαπλά οφέλη του Διαδικτύου.

Στους ιστότοπους saferinternet.gr και saferinternet4kids.gr μπορείτε να αναζητήσετε χρήσιμες οδηγίες και υλικό για την ασφαλή πλοήγηση στο Διαδίκτυο.